Kapusta
Jej pełna nazwa to kapusta warzywna głowiasta. W dawnych czasach holenderscy żeglarze zabierali cebulę i beczki z kiszoną kapustą, by zapobiegać szkorbutowi. W medycynie ludowej i warunkach polowych liście kapusty przykładano na rany. Stanowiła też panaceum na bóle spawów, głowy, oparzenia czy zmiany półpaścowe.
Jak duża może być główka kapusty? Przeważnie 3-5 kg rekordowa sztuka została wyhodowana w Walii i miała aż 56 kg!
Zawiera witaminę C, która zachowuje się także podczas kiszenia, choć wbrew powszechnemu przesądowi jest jej o połowę mniej niż w świeżych liściach. Głównymi witaminami zawartymi w kapuście są witaminy z grup B, kwas foliowy, witamina K, beta karoten oraz niewielkie ilości witaminy E.
Kapusta ma bardzo wiele odmian różniących się terminem zbiorów, wielkością, strukturą czy odpornością na choroby. Konsumenci jednak zwracają największą uwagę na wielkość główki, kształt liści, zwartość struktury oraz na kolor. Pożądane są również bardzo wczesne odmiany pojawiające się późną wiosną i wczesnym latem. Są one luźne, stożkowate, niewielkie, kruche i idealnie nadają się do szybkich dań jednogarnkowych.
Odmiany o główkach białych
Ich zbiory rozpoczynają się późną wiosną, a główki są niewielkie i stożkowate. Te zbierane później mają zwarte liście i są znacznie większe, nadają się wtedy na surówki, kapuśniaki czy gołąbki. Odmiany zbierane późną jesienią mają największe i najbardziej zwarte główki, a wysoka zawartość cukrów sprawia, że najlepiej nadają się do kiszenia i na przetwory.
Odmiany o główkach czerwonych
Ich główki są mniejsze niż odmian białych. Fioletowe liście przylegają do siebie ciasno zarówno z zewnątrz, jak i w środku kapusty. Kolor jest intensywny zarówno z wierzchu jak na przekroju. W potrawach kuchni śląskiej te odmiany kapusty określane są jako modre. Aby zachować jej intensywny czerwony kolor, pod koniec obróbki termicznej do potrawy dodaje się nieco octu lub soku z cytryny, co pozwala zachować apetyczną barwę.
Kapusta włoska
Jej główki są duże i zielone, liście zaś z charakterystycznym karbowaniem. Niektórzy konsumenci określają je jako bardziej delikatne niż odmian kapusty białej. Kapusta włoska jest niezastąpiona do potraw wymagających zawijania w liście.
Kapusta pekińska
To niewielka kapusta o luźno ułożonych jasnozielonych lub białożółtawych liściach o łagodnym smaku. Ceniona przeważnie w postaci surowej, ale też fermentowanej. Coraz większym zainteresowaniem cieszy się przyrządzane z niej kimchi, czyli ostra fermentowana potrawa, stanowiąca dodatek do dań.
Wartości odżywcze na 100 g kapusty:
WARTOŚĆ ENERGETYCZNA
BIAŁKO
TŁUSZCZE
WĘGLOWODANY
WITAMINA C
POTAS
Kapusta jest warzywem niskokalorycznym, fakt ten wykorzystali twórcy sławnej diety kapuścianej. Zalecali oni, by zupa kapuściana spożywana była codziennie, przez cały okres trwania diety. Nie byłoby w tym nic złego, jednak pozostałe zalecenia diety sprawiały, że jest ona niedoborowa i przy dłuższym jej stosowaniu może powodować szkodę dla zdrowia. Dlatego warto pamiętać, by odchudzać się w sposób przemyślany, kapusta zaś może stanowić wartościowy składnik diety redakcyjnej.
Charakterystyczny zapach gotowanej kapuście nadają zawarte w niej związki siarki. To one wchodzą w skład struktur białkowych budujących włosy i paznokcie. Regularna obecność kapusty w diecie wspomoże kondycję włosów i zapobiegnie łamliwości paznokci.
Kapusta zwiera związek o działaniu przeciwnowotworowym o nazwie sulforafan. Substancja ta przeciwdziała rozwojowi niektórych typów nowotworów, co zostało udowodnione w badaniach naukowych. Należy jednak wyraźnie podkreślić, że nie ma ona działania przeciwdziałającego rozwiniętym już zamianom nowotworowym.
Przeciwutleniacze zawarte w kapuście wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwmiażdżycowe. Wpływa to korzystnie na zachowanie prawidłowej pracy układu krążenia i przeciwdziała zwężaniu się naczyń związanemu z odkładaniem się blaszki miażdżycowej.
Kapusta jest najczęściej uprawianym warzywem polowym w Polsce. Największe zagłębie produkcji kapusty w naszym kraju znajduje się w zagłębiu warzywniczym w Małopolsce, w okolicach Krakowa. Ponadto najwięcej kapusty uprawia się również w województwach łódzkim, mazowieckim i wielkopolskim.
